Interpelacja nr 536 do ministra finansów w odniesieniu do konieczności składania podpisu na paragonie przez osoby świadczące usługi taksówkarskich
Szanowna Pani Premier! Przepis § 5.2 pkt 1b ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące, oraz warunków stosowania tych kas przez podatników (Dz. U. Nr 108 poz. 948 z późn. zm.) stwierdza, iż podatnicy w zakresie świadczonych przez nich usług przewozu osób i ładunków taksówkami są obowiązani (jeżeli wykonują te usługi również w zakresie, w jakim odrębne przepisy nie określają obowiązku rozliczania się według wskazań taksometru) do stosowania kasy wyposażonej również w funkcję związaną ze stosowaniem cen umownych indywidualnie negocjowanych i do wydawania paragonu.
Paragon, oprócz danych wymienionych w § 4.5 rozporządzenia, związanych z wyceną kursu według wskazań taksometru, powinien zawierać także imię i nazwisko lub nazwę bądź nazwę skróconą nabywcy usługi oraz jego adres. Na podstawie § 5.3 rozporządzenia dane, o których mowa w § 5.2 pkt 1 lit. b, mogą być na oryginale i kopii paragonu wpisane ręcznie w odpowiednich miejscach oznaczonych na tym paragonie, a fakt wręczenia paragonu nabywcy usługi powinien być przez niego potwierdzony czytelnym podpisem na kopii paragonu.
Należy stwierdzić, że zapisy § 5.2 pkt 1 lit. b oraz § 5.3 ww. rozporządzenia są niezręczne dla obu stron transakcji: pasażera, gdyż na podstawie art. 1.1. ustawy o ochronie danych osobowych pasażer ma prawo do ochrony tych danych, a także kierowcy taksówki (pracownika), ponieważ zarówno zaniechanie działania, do którego był obowiązany, jak również zmuszenie innej osoby do określonego działania narusza zasady określone w art. 6 § 1 oraz w art. 191 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 z dnia 2 sierpnia 1997 r.).
W przedsiębiorstwach zatrudniających pracowników nieuzyskanie przez pracownika danych osobowych i podpisu pasażera może skutkować zwolnieniem pracownika z pracy.
Czy zdaniem Ministra Finansów wymaganie od pasażerów ujawniania danych osobowych i złożenia podpisu na paragonie jest zgodne z normami ustawy o ochronie danych osobowych oraz z Konstytucją RP?
Z poważaniem
Poseł Paweł Arndt
Warszawa, dnia 11 stycznia 2006 r.
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 536 w sprawie zasadności składania podpisu na paragonie przez świadczeniobiorców usług taksówkarskich
Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na przekazane przy pismach z dnia 12 stycznia 2006 r., znak: SPS-023-535/06, SPS-023-536/06 i SPS-023-537/06, interpelacje Pana Posła Pawła Arndta w sprawie funkcjonowania rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące, oraz warunków stosowania tych kas przez podatników (Dz. U. Nr 108, poz. 948, z późn. zm.) dotyczące zasadności:
1) wydawania paragonów z danymi nabywcy dokumentujących świadczenie usług taksówkowych według cen negocjowanych w jazdach poza terenem gminy (pismo znak SPS-023-536/06),
2) zastosowanych rozwiązań w specjalistycznych kasach taksówkowych niezezwalających na anulowanie paragonu (pismo znak STS-0230535/06),
3) zobowiązania podatników świadczących usługi taksówkowe do stosowania kas rejestrujących, wobec których decyzja administracyjna Ministerstwa Finansów stwierdza spełnienie kryteriów technicznych (pismo znak SPS-023-537/06)
- uprzejmie informuję, co następuje:
Obowiązek ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących nałożony został art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, z późn. zm.), a zatem jest obowiązkiem wynikającym wprost z ustawy. Obowiązek ten wynika obecnie z mocy art. 111 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) i dotyczy podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.
Decyzję taką podjął Parlament jeszcze w 1993 r., uchwalając ww. ustawę i określając w niej zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług, a w tym i zasady dokumentowania transakcji podlegających opodatkowaniu. Celem przyjętego rozwiązania było nie tylko zapewnienie służbom skarbowym dostępu do bardziej wiarygodnego źródła danych ewidencyjnych o obrotach podatników, lecz również zapewnienie konsumentom prawa do otrzymania dokumentu potwierdzającego dokonanie transakcji, w którym uwidoczniona będzie nie tylko specyfikacja nabytych towarów lub opis usługi i ich wartości, lecz który będzie zawierał dane o strukturze ceny z wyodrębnionymi naliczeniami podatku. Realizację tych praw umożliwia drukowany automatycznie przez kasę rejestrującą paragon kasowy.
Na podstawie delegacji zawartej w art. 111 ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Minister Finansów został upoważniony nie tylko do określania kryteriów technicznych, ale i warunków stosowania kas przez podatników. Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 111 ust. 9 pkt 3 ustawy Minister Finansów, określając kryteria i zasady stosowania kas, winien brać pod uwagę optymalne dla danego typu obrotu rozwiązania techniczne dotyczące konstrukcji kas.
Integracja kasy z taksometrem pozwala na uniknięcie ręcznego aplikowania danych z taksometru na kasę, znacznie przyspiesza proces ewidencjonowania danych i wydawania paragonu. Ma to zasadnicze znaczenie, jeśli zważyć, że warunki ruchu miejskiego wymuszają dokonanie szybkiego obliczenia kwoty należnej z tytułu świadczonej usługi i przeprowadzenia rozliczenia pieniężnego, co podkreślały również organizacje zawodowe tych przewoźników przy opiniowaniu projektu rozporządzenia w sprawie kryteriów i warunków technicznych wymaganych dla kas rejestrujących.
Możliwość przyłączenia do taksometru określonych urządzeń rejestrujących lub drukujących przewiduje dyrektywa Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 31 marca 2004 r. Nr 2004/22/EC o przyrządach pomiarowych. Dyrektywa ta wskazuje na możliwość zastosowania zasady współpracy kasy z taksometrem, według której w przypadku odłączenia lub uszkodzenia kasy następuje blokada pracy taksometru.
Pierwszy z poruszonych przez Pana Posła tematów dotyczy zasad przewidzianych w rozporządzeniu przy wystawianiu paragonów dla udokumentowania jazd według indywidualnie negocjowanego z pasażerem ryczałtu cenowego w jazdach poza terenem gminy. W tym miejscu należy wskazać, że inne przepisy, mające m.in. na uwadze bezpieczeństwo pasażerów czy też zapobieganie praktykom nieuczciwej konkurencji, wprowadziły różne ograniczenia przy świadczeniu usług taksówkowych poza terenem gminy macierzystej.
Zgodnie z art. 2 pkt 43 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.) taksówką jest ? pojazd samochodowy odpowiednio wyposażony i oznaczony, przeznaczony do przewozu za ustaloną na podstawie taksometru opłatą ?.
Przy opiniowaniu projektu rozporządzenia organizacje zawodowe przewoźników wskazały, iż w praktyce w jazdach taksówką poza terenem gminy macierzystej w niektórych przypadkach stosuje się w rozliczeniach ceny indywidualnie negocjowane, dlatego też przewidziano w kasie współpracującej z taksometrem specjalną funkcję wystawiania paragonu z ceną indywidualnie negocjowaną, w którym uwzględnione są dane nabywcy usługi. Opłata za kurs wg kwoty ceny indywidualnie negocjowanej nie jest wynikiem naliczeń przejmowanych przez kasę z taksometru, lecz kwota opłaty jest ręcznie (poprzez klawiaturę kasy) aplikowana do systemów pamięci kasy.
W celu zatem uniknięcia nadużyć, tj. uniemożliwienia legalizowania zapisów innych niż faktycznie przeprowadzone rozliczenie z usługobiorcą, czynność ta (faktyczne naliczenie) musi być potwierdzona w drodze zamieszczenia na paragonie danych osobowych nabywcy usługi.
Należy podkreślić, że procedura zamieszczania na paragonie danych nabywcy:
- dotyczy tylko tych przypadków, gdy strony w ramach zawieranej umowy zdecydowały w jazdach poza terenem gminy o odstąpieniu od warunków rozliczania taryfowego i zastosowaniu rozliczania wg ceny uzgodnionej,
- jest w pełni zgodna z art. 87 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz. U. Nr 165, poz. 1373). Przepisy te formułują wymóg, aby rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonania usługi zwierał m. in. imiona i nazwiska (nazwę albo firmę) oraz adresy sprzedawcy i kupującego bądź wykonawcy i odbiorcy usługi,
- nie może być utożsamiana z rozpowszechnianiem danych, gdyż paragon i jego kopia są dowodami własnymi dwóch stron, które zawarły umowę.
Należy również zwrócić uwagę na to, że delegacja ustawowa zawarta zarówno w przepisach ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, jak i delegacja zawarta w art. 111 ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług obligują wręcz Ministra Finansów do takiego kształtowania przepisów w tym zakresie, które z jednej strony gwarantują nabywcy dowód nabycia usługi, ale też z drugiej strony zabezpieczają zaewidencjonowanie przez usługodawcę wykonanej usługi.
Funkcja, o której mowa w drugim z poruszanych tematów, pozwalająca na niezarejestrowanie przez kasę wskazań włączonego taksometru w okresie 20 minut postoju przy rozpoczęciu kursu i przejechaniu nie więcej niż 500 m, ma znaczenie dla korporacji taksówkowych, które w swoich regulaminach świadczenia usług przyjęły zasadę, że przy telefonicznym zamówieniu kursu, taksometr można włączyć w momencie przyjazdu pod adres zgłoszeniowy, a nie dopiero po wejściu pasażera do taksówki. W przypadku niezgłoszenia się pasażera mimo wyczekiwania z włączonym taksometrem w określonym limicie czasowym i mimo ewentualnego podjazdu do 500 m funkcja ta pozwala na nierejestrowanie naliczeń taksometru w pamięci fiskalnej kasy. Funkcja ta może być wywoływana wielokrotnie. W konstrukcji kas taksówkowych funkcja ta została opracowana m.in. w wyniku zgłoszenia przez organizacje zawodowe taksówkarzy uwag co do potrzeby rozwiązania problemu nieskutecznego wyczekiwania na pasażera z włączonym taksometrem. Należy zaznaczyć, że liczniki wartości obrotów, w które były wyposażone niektóre z taksometrów elektronicznych przed wprowadzeniem kas, nie zawierały tej funkcji i obroty były ewidencjonowane w sposób narastający od momentu rozpoczęcia pracy taksometru. Wyposażenie więc specjalizowanych kas taksówkowych w tę dodatkową funkcję nie ma nic wspólnego z regulacjami ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601, z późn. zm.) dającymi pasażerowi prawo zmiany kursu. Problem poruszony w interpelacji dotyczy bardzo incydentalnych przypadków, gdzie przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2088, z późn. zm.) dopuszczają na ściśle określonych zasadach wykonywanie przewozów taksówkowych poza obszarem określonym w licencji (w zasadzie chodzi o obszar poza terenem gminy) i w sytuacji, gdy na skutek umowy stron dochodzi do rezygnacji z pobrania wynagrodzenia za usługę realizowaną poza terenem gminy wg wskazań taksometru i zastosowania ceny indywidualnie negocjonowanej. Dla tych incydentalnych przypadków związanych z jazdami poza terenem gminy przewidziano w konstrukcji kasy współpracującej z taksometrem rozwiązanie polegające na zamieszczeniu na paragonie zarówno ceny kursu wg wskazań taksometru, jak i faktycznie uzgodnionej kwoty zapłaty za kurs. Raz wprowadzonego do pamięci kasy zapisu kwoty uzgodnionej ceny nie można skasować, gdyż na tym opiera się cała konstrukcja kasy rejestrującej - nie tylko zresztą taksówkowej, ale i każdej innej (sklepowej, aptekarskiej, gastronomicznej itd.). Inne rozwiązanie tej kwestii narażałoby cały system na nieskuteczność w jego stosowaniu, a co za tym idzie, również możliwość jego omijania.
Odnosząc się do ostatniego z postawionych w wystąpieniach interpelacyjnych problemu, należy przede wszystkim zauważyć, że decyzje o spełnieniu przez kasę kryteriów określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące, oraz warunków stosowania tych kas przez podatników są wymagane nie tylko przy kasach taksówkowych, ale przy wszystkich rodzajach kas.
Jednocześnie należy podkreślić, że to mocą ustawy ustalone zostało, że podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz na rzecz rolników ryczałtowych ewidencjonują te czynności przy zastosowaniu kas o określonych parametrach, o czym świadczą udzielone przez ustawodawcę delegacje dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia właściwych parametrów i warunków dla tych urządzeń.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że podobnie jak w innych dziedzinach prawa, przepisy muszą przewidywać sytuację cofnięcia wydanych decyzji w przypadku określonych i uzasadnionych okoliczności. Taki system zapewnia wręcz dodatkowo poprawność stosowania się przez podatników do otrzymanych decyzji. Równocześnie uprzejmie informuję, że jak dotychczas, nie było przypadku cofnięcia przyznanych podatnikom decyzji.
Podsekretarz stanu
Mirosław Barszcz
Warszawa, dnia 3 lutego 2006 r.
( data artykułu: 30.03.2006, źródło: podatki.pl)
Treść artykułu dotyczy stanu prawnego obowiązującego w czasie, kiedy powstała oryginalna publikacja w piśmie.