Właśnie taką opinię wydał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 01.04.2011 r., sygn. ITPP1/443-11/11/AJ.
W przedłożonym wniosku o interpretację przedsiębiorca objaśnił, że po śmierci żony przejął jako spadkobierca, prowadzoną dotychczas przez nią działalność gospodarczą, polegającą na handlu detalicznym artykułami przemysłowymi. Firma w dalszym ciągu jest prowadzona w takim samym zakresie i w tych samych sklepach. Przedsiębiorstwo ma na stanie cztery kasy fiskalne. Opisywane kasy fiskalne są w pełni sprawne, posiadają wymagane prawem przeglądy. Przedsiębiorca podkreślił również, iż do tej pory nie zaistniał wzgldem niego obowiązek prowadzenia rejestracji sprzedaży przez kasy fiskalne. Przed dniem śmierci żony nie prowadził działalności gospodarczej na własne imię i nazwisko.
Przedsiębiorca zadał pytanie, czy w wypadku przejęcia prowadzenia działalności gospodarczej po zmarłej zonie wymagana jest wymiana kas fiskalnych, a jeżeli tak, to jaki jest termin, w którym wymiana ta powinna nastąpić. Wg niego, brak jest przeszkód, żeby kasy fiskalne były częścią majątku spadkowego wchodzącego w skład przedsiębiorstwa pozostawionego przez żonę. Kasy rejestrujące mogą więc być wykorzystywane do dalszego prowadzenia działalności, aż do wyczerpania ich pamięci fiskalnej.
Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy nie zgodził się z podatnikiem. Urząd Skarbowy stwierdził, iż kasy fiskalne przejmowane przez spadkobiercę mogą być nadal przez niego stosowane jedynie wówczas, gdy nadal będą dochowane określone warunki stosowania tych kas, a w szczególności, gdy kasy te będą zapisywały w pamięci fiskalnej numer identyfikacji podatkowej podatnika przejmującego działalność, a paragony drukowane przez te kasy będą zawierały jego nazwę i NIP. Zatem, przejmowane kasy będą mogły być użytkowane przez spadkobiercę jedynie po dokonaniu przez uprawnionego serwisanta wymiany modułu pamięci fiskalnej.
Kiedy mamy firmę w spadku, co dalej?
Urząd Skarbowy stwierdził, iż w zgodzie z art. 97 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Jeśli, na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek. Prawo do sukcesji zawarte w ww. przepisie dotyczy zatem zarówno praw, jak i obowiązków wynikających z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, w tym również w zakresie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących spełniających kryteria i warunki techniczne określone przepisami prawa.
Jak wynika z art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z dniem śmierci spadkodawcy, a spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia (art. 925 k.c.). Prawa i obowiązki zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na spadkobierców. Z tym momentem następuje ustalenie, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej.
Jednak adekwatnie do zapisu art. 96 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy VAT są obowiązani przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne. Naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako ?podatnika VAT czynnego? lub w przypadku podatników zwolnionych podmiotowo lub wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku, jako ?podatnika VAT zwolnionego? (art. 96 ust. 4).
Zgłoszenie o zaprzestaniu działalności w wyniku śmierci podatnika dokonuje jego następca prawny. W przypadku gdy zaprzestanie wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu nie zostało zgłoszone, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT (art. 96 ust. 7 i 8).
Zobowiązanie w zakresie realizowania rejestru obrotu i kwot podatku należnego poprzez kasy fiskalne wynika z kolei z art. 111 ust. 1 ww. ustawy o VAT i dotyczy podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.
Jakie są warunki stosowania kas fiskalnych?
Takie warunki określono w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz. 1338, z późn. zm.).
W zgodzie z § 1 pkt 10 ww. rozporządzenia, pamięć fiskalna kasy to urządzenie umieszczone w twardej nieprzezroczystej masie, umożliwiające trwały jednokrotny zapis danych pod kontrolą programu pracy kasy bez możliwości ich likwidacji oraz wielokrotny odczyt tych danych, które są nieusuwalne bez zniszczenia samego urządzenia.
Z § 5 ust. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia wynika natomiast, że kasy muszą zapisywać w pamięci fiskalnej kasy między innymi numer unikatowy kasy oraz numer identyfikacji podatkowej podatnika (NIP). Z kolei paragon fiskalny drukowany przez kasę musi zawierać m.in. imię i nazwisko lub nazwę podatnika, adres punktu sprzedaży, a dla sprzedaży prowadzonej w miejscach niestałych - adres siedziby lub miejsca zamieszkania podatnika oraz numer identyfikacji podatkowej (§ 5 ust. 1 pkt 6).
Dodatkowo, zakończenie pracy w trybie fiskalnym przez każdą kasę lub wymiana pamięci fiskalnej kasy, zgodnie z § 7 ust. 8 rozporządzenia, wymaga dokonania, z udziałem pracownika urzędu skarbowego, czynności odczytania zawartości pamięci fiskalnej kasy, z której sporządza się protokół.
Jednakże sam NIP nie przechodzi na następcę prawnego
Urząd Skarbowy stwierdził, iż stosownie do art. 12 ust. 1-2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, NIP nadany podatnikowi nie przechodzi na następcę prawnego, z wyjątkiem:
1) przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa lub przedsiębiorstwa komunalnego w jednoosobową spółkę gminy,
2) przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową lub spółki handlowej w inną spółkę handlową; przy czym do celów identyfikacji podatkowej za przekształcenie uznaje się również wpis spółki cywilnej do rejestru na podstawie art. 26 § 4 Kodeksu spółek handlowych.
W wypadku zgonu lub ustania bytu prawnego podatnika, decyzja o nadaniu NIP wygasa z mocy prawa, z wyjątkiem ww. przypadków.
Przejęcie kas przez spadkobiercę
Z powołanych przepisów wynika zatem, że na podstawie art. 97 Ordynacji podatkowej, spadkobierca wstępuje w prawa i obowiązki spadkodawcy, w tym również w zakresie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących spełniających kryteria i warunki techniczne określone ww. rozporządzeniem. Jednocześnie cytowane przepisy jednoznacznie wskazują, że zgon podatnika powoduje wygaśnięcie jego numeru identyfikacji podatkowej oraz wykreślenie z rejestru podatników VAT.
Dyrektor izby skarbowej zauważył, że pamięć fiskalna kasy rejestrującej jest urządzeniem umożliwiającym trwały zapis NIP bez możliwości jego zmiany. Zatem może ona być użytkowana wyłącznie przez podmiot, dla którego została ufiskalniona.
Dlatego też dalsze prowadzenie działalności gospodarczej przez spadkobiercę, przejęcie wszelkich praw i obowiązków po spadkodawcy następuje pod warunkiem, że dalsze prowadzenie tej działalności jest prowadzone na rachunek spadkobiercy.
Stąd też kasy fiskalne przejmowane przez spadkodawcę, będą mogły być użytkowane przez niego jedynie po dokonaniu przez uprawnionego serwisanta wymiany modułu pamięci fiskalnej. Wymiana pamięci fiskalnej kasy, zgodnie z § 7 ust. 8 cytowanego wcześniej rozporządzenia, wymaga dokonania z udziałem pracownika urzędu skarbowego spisania protokołu odczytania zawartości pamięci fiskalnych kas rejestrujących za cały okres ich użytkowania. Kasy rejestrujące z wymienionymi modułami pamięci fiskalnych, ufiskalnione z uwzględnieniem NIP-u następcy prawnego, będą podlegały ponownie zgłoszeniu naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego.
Reasumując Urząd Skarbowy poinformował, iż z momentem nabycia spadku po zmarłej żonie, mąż wszedł we wszystkie prawa i obowiązki w związku z podjęciem decyzji o kontynuowaniu prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Kontynuowanie działalności gospodarczej wymaga dokonania przez niego zgłoszenia rejestracyjnego przed dniem dokonania sprzedaży we własnym imieniu i na własny rachunek. Z tym też dniem powinna nastąpić wymiana pamięci fiskalnych kas rejestrujących używanych do prowadzenia ewidencji sprzedaży. (Źródło: podatki.biz, autor artykułu: Ewa Iwan, data artykułu: 15.07.2011)
Treść artykułu dotyczy stanu prawnego obowiązującego w czasie, kiedy powstała oryginalna publikacja w piśmie.
