Obraz cinkciarza z początków lat 90-tych, koczującego pod lotniskiem czy dworcem PKP, szukającego obcokrajowców wymieniających dewizy, poszła już do lamusa. Obecnie profesjonalny obrót walutami obcymi przynależy do działalności regulowanej, której rozpoczęcie wymaga wpisu do rejestru prowadzonego przez Prezesa NBP.
Jaka jest klasyfikacja działalności kantorów?
Zgodnie z Polską Klasyfikacją Towarów i Usług z 2008 r., usługi w zakresie wymiany walut wskazane są w grupowaniu 66.12.13.0, w sekcji K - usługi finansowe i ubezpieczeniowe. Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (2007 r.), kantor znajduje się w grupowaniu 66.12.Z - działalność maklerska związana z rynkiem papierów wartościowych i towarów giełdowych.
Rozpoczęcie działania firmy w zakresie wymiany walut
Firmę zajmującą się wymianą walut może realizować jedynie przedsiębiorca, który nie był skazany za przestępstwo skarbowe lub za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. Firmę taką może prowadzić też osoba prawna oraz spółka niemająca osobowości prawnej, której żaden członek władz lub wspólnik nie został skazany za takie przestępstwo.
Ponadto, osoby zatrudnione przy wymianie walut i wartości dewizowych, przyjmowaniu i wydawaniu ich klientom muszą posiadać przygotowanie fachowe do wykonywania działalności regulowanej. Za takie uznaje się:
- skończenie kursu obejmującego prawne i praktyczne zagadnienia związane z prowadzeniem działalności kantorowej, udokumentowane świadectwem, lub pracę w banku, w okresie co najmniej rocznym, na stanowisku bezpośrednio związanym z obsługą transakcji walutowych, udokumentowaną świadectwem pracy, oraz znajomość przepisów ustawy regulujących działalność kantorową, potwierdzoną złożonym oświadczeniem.
Podatnik, który prowadzi działalność jednoosobową i nie zatrudnia specjalisty, osobiście musi spełnić powyższe kryteria..
Jakie powinno być wyposażenie lokalu oraz elementy informacyjne
Właściciel takiej firmy ma obowiązek zapewnić lokal i jego wyposażenie dopełniające warunki techniczne i organizacyjne niezbędne do bezpiecznego i prawidłowego wykonywania czynności bezpośrednio związanych z działalnością kantorową.
Zakładając kantor trzeba zaopatrzyć go w:
- zamieszczoną na zewnątrz, w widocznym miejscu, nazwę ?kantor?, ze wskazaniem adresu oraz dni i godzin prowadzenia działalności kantorowej;
- tablicę informacyjną przedstawiającą:
1. wykaz skupowanych i sprzedawanych wartości dewizowych oraz aktualne ceny (kursy) ich kupna i sprzedaży,
2. informację o wydawaniu dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych, na okaziciela lub imiennych,
3. informację, że wartość kupna lub sprzedaży zagranicznych środków płatniczych nie może przekroczyć w ramach jednej umowy równowartości 20 000 euro;
rejestry kupowanych i sprzedawanych wartości dewizowych
4. formularze druków wystawianych na dowód kupna i sprzedaży wartości dewizowych, zawierające dane określone w § 4 ust. 1, lub odpowiedni program komputerowy
umożliwiający ich wydruk;
5. pieczątkę z nazwą i adresem kantoru oraz pieczątki imienne kasjerów;
6. oryginalny, wydawany przez Narodowy Bank Polski, zaktualizowany album zagranicznych znaków pieniężnych, jeżeli przedmiotem działalności kantorowej jest kupno
i sprzedaż walut obcych lub pośrednictwo w ich kupnie i sprzedaży.
Trzeba też zapewnić ekspozycję bieżących komunikatów NBP zawierających informacje o walutach będących przedmiotem obrotu.
Kantor internetowy
Takie działalności w formie kantoru internetowego nie różnią się niczym od pozostałych kantorów. Trzeba stwierdzić, iż prowadzenie działalności w internecie niesie za sobą pewne ryzyka, zarówno ewidencyjne, jak i oznaczenia. Najważniejsze to, że e-kantor ma obowiązek zapewnić wydawanie dowodów dokonania czynności - łącznie z dokonaniem transakcji. Jednak zjawia się pytanie o formę przekazania takiego potwierdzenia (e-mail, forma papierowa). Pośród elementów obowiązkowych, jakie dowód musi zawierać, przepisy prawa wyróżniają pieczęć kantoru. Przekazanie w formie internetowej, nawet z e-podpisem, nie pozwala spełnić tego warunku. Dodatkowo, trzeba pamiętać o fakcie, iż e-kantor ma obowiązek dopełnić wszystkie pozostałe elementy, które posiadać musi kantor tradycyjny, np. oryginalny, wydawany przez Narodowy Bank Polski, zaktualizowany album zagranicznych znaków pieniężnych, jeżeli przedmiotem działalności kantorowej jest kupno i sprzedaż walut obcych lub pośrednictwo w ich kupnie i sprzedaży.
Ponadto od samej działalności kantorów kształtuje się działalność platform będących miejscem wymiany waluty między osobami fizycznymi. Platforma nie świadczy usług wymiany walut i pośrednictwa przy ich wymianie (usługa polega na możliwości logowania się i umieszczania oferty kupna lub sprzedaży). Stąd też platforma nie jest zmuszona spełniać wszelkich przepisów obowiązujących pośredników w wymianie walut.
Określenie przychodów i kosztów
Osoba prowadząca kantor zarabia na dwa sposoby. Pewna grupa kantorów generuje zysk na podstawie różnicy pomiędzy kursem kupna a kursem sprzedaży walut obcych. Wtedy za przychód traktować trzeba całą kwotę z tytułu sprzedaży waluty. W związku z czym kosztem będzie cała wartość wydatkowana na zakup waluty obcej.
Pozostałe kantory przychód niższe różnice spreadu rekompensują dodatkową prowizją z tytułu dokonanej transakcji. Jej wartość z reguły uzależniona od rodzaju transakcji. Kwota naliczonej prowizji stanowi przychód podatkowy.
Realizujący księgowość w formie KPiR w kolumnie 7 księgi wpisują miesięczną (zatem po zakończeniu miesiąca) kwotę przychodu (sprzedaży wartości dewizowych) wynikającą z ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych. Odpowiednio w kol. 10 księgi wpisują oni miesięczną (zatem w jednej pozycji całą wartość) kwotę zakupionych wartości dewizowych, wynikającą z ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych. Należna prowizja wpisana winna być w kol. 7 księgi.
O ile zatem zapisów w ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych dokonuje się na bieżąco w sposób trwały i ciągły, to w KPiR wystarczającym będzie jeden miesięczny łączny zapis, dokonany na podstawie tej ewidencji.
W działalności kantoru nie należy natomiast rozliczać różnic kursowych. Różnice kursowe, powstają jedynie w przypadku płatności dokonywanych drogą faktycznych transferów pieniężnych za pośrednictwem banku, oraz gdy otrzymanie faktycznej zapłaty należności określonej na fakturze (rachunku) w walucie obcej, następuje po dniu wystąpienia przychodu należnego lub poniesionego kosztu (por. Urząd Skarbowy w Nowym Sączu, 12.04.2007 r., sygn. akt PD-2-415-13-07).
Jakie są warukni ewidencji w kantorach?
Wszystkie operacje powodujące zmianę ilości wartości dewizowych i waluty polskiej muszą być na bieżąco, w sposób trwały i ciągły oraz zgodny z przepisami, ewidencjonowane w tzw. ewidencji sprzedaży i nabycia walut obcych. Zgodnie z prawem jest ona rejestrowana za pomocą komputera i jest podstawą drukowania potwierdzenia transakcji, wydawanego klientowi.
Wprowadzenie do rejestru winno być dokonane niezwłocznie po zawarciu transakcji lub przeprowadzeniu operacji, natomiast jeśli operacja sprzedaży jest wykonywana w innym terminie niż termin jej zawarcie, wpis uzupełnia się o datę realizacji transakcji niezwłocznie po jej zrealizowaniu. Właściciel firmy powinien mieć możliwość ustalenia w każdym momencie aktualnego stanu kasy w poszczególnych wartościach dewizowych i w walucie polskiej.
w zgodzie z przepisami do każdej transakcji kantor powinien wydać dowód kupna i sprzedaży, imiennych lub na okaziciela.
Dodatkowe regulacje - spis z natury, KPiR
Osoba prowadząca kantor sporządza na koniec i na początek roku spis z natury dla celów podatku dochodowego . Spis sporządzić należy również na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności. W działalności kantorowej spisem z natury należy objąć niesprzedane wartości dewizowe. Obejmuje on też wartości dewizowe stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika, a także wartości dewizowe obce znajdujące się w kantorze (np. sprzedawane już, lecz nieodebrane przez klienta waluty obce).
Jednakże te ostatnie nie podlegają jednak wycenie; wystarczające jest ilościowe ich ujęcie w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność.
Spis z natury niesprzedanych wartości dewizowych wycenia się według cen zakupu z dnia sporządzenia spisu, a w dniu kończącym rok podatkowy - według cen zakupu (faktyczny zastosowany kurs zakupu), jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski w dniu kończącym rok podatkowy
Kantor wymiany walut bez kasy fiskalnej i bez VAT?
Zarządzanie kantorem nie obliguje do ewidencji sprzedaży poprzez kasy fiskalne (poz.23 rozporządzenia w sprawie zwolnień).
Dodatkowo taka działalność w zakresie wymiany walut podlega zwolnieniu przedmiotowemu z podatku VAT. Znaczy to, iż na dowodzie wymiany, otrzymywanym każdorazowo przy transakcji, transakcja powinna być uznana za zwolnioną z podatku VAT (art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT). Celem wprowadzania sprzedaży zwolnionej na deklaracji VAT-7, podstawę opodatkowania należy określać na podstawie przepisów wspólnotowych.
Jak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 28 lutego 2011 r. (sygn. akt ILPP2/443-1963/10-5/EN) w myśl art. 73 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. 2006.347.1 ze zm.), podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w wyroku ETS z dnia 14 lipca 1998 r. w sprawie C-172/96 First National Bank of Chicago. W wyroku tym ETS stwierdził, że kwoty waluty będące przedmiotem transakcji wymiany walut, pomimo iż są dostarczane pomiędzy stronami transakcji, nie stanowią płatności za usługę. Wynagrodzeniem dla banku jest zysk, który generuje na tych transakcjach.
W związku z czym podstawą opodatkowania na VAT-7 będzie tylko dodatnia różnica między wartością kupna a sprzedaży.
Podobnie zwolnieniu z podatku podlega prowizja kantoru. W tym przypadku podstawą opodatkowania pozostaje kwota uzyskanej prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonanie usługi, pomniejszona o kwotę podatku.
Może ryczałt, czy karta podatkowa?
Przedsiębiorca nie posiada prawa wyboru ryczałtowej formy opodatkowania - czy to w formie ryczałtu ewidencjonowanego, czy to rozliczania się za pomocą karty podatkowej. Podatek dochodowy z tytułu prowadzenia działalności kantorowej opłacany może być wyłącznie na zasadach ogólnych według skali podatkowej lub liniowo według stawki 19%. (Źródło: bankier.pl, autor artykułu: Piotr Szulczewski Analityk Bankier.pl, data artykułu: 09.08.2011)
Treść artykułu dotyczy stanu prawnego obowiązującego w czasie, kiedy powstała oryginalna publikacja w piśmie.
